بهره‌وری سبز اقتصاد ایران با رویکرد زیست‌محیطی

زمینه و هدف: در ادبیات اقتصادی به منظور ارزیابی سیاست‌های برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیرندگان و دولت‌ها شاخص‌های مختلفی ارایه شده است. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها بهره‌وری کلی عوامل تولید است که در آن میزان تمام محصولات به میزان تمام نهاده‌ها سنجیده می‌شود. اگر در این شاخص رشد وجود داشته باشد، به معنی آن است که سیاست‌‌های مدیران در استفاده از نهاده‌ها مؤثر بوده است. محاسبه و سنجش بهره‌وری دارای اهمیت زیادی است به گونه‌ای که هم محاسبه آن امکان‌پذیر باشد و هم به واقعیت‌های اقتصاد نزدیک باشد. یکی از مسائلی که بر بهره‌وری اثرگذار است مسائل زیست‌محیطی از جمله انتشار آلودگی‌ها است. اگر در محاسبه بهره‌وری چنین مسئله‌ای در نظر گرفته نشود، محاسبه بهره‌وری را به شدت مخدوش خواهد کرد و موجب گمراهی مدیران و سیاست‌گذاران می‌شود. روش بررسی: در این مطالعه با استفاده از الگوی مانده سولو تعمیم‌یافته، علاوه بر محاسبه بهره‌وری سبز اقتصاد ایران، بهره‌وری بدون حضور متغیر آلودگی با سناریوهای مختلف برآورد و با سایر مطالعات مقایسه گردید. در نهایت کشش انتشار آلودگی و قیمت سایه‌ای انتشار آلودگی محاسبه گردید. یافته ها: نتایج نشان می‌دهد رشد بهره‌وری سبز برای دوره 91-1358 به­طور متوسط 28/1- درصد بوده است که بدون حضور اثر انتشار آلودگی برابر 02/1- درصد خواهد بود. بنابراین بدون حضور آثار انتشار آلودگی، بهره‌وری بطور متوسط 26/0 واحد درصد، بیش­تر برآورد می‌شود. بنابراین بدون لحاظ نمودن‌ آثار زیست‌محیطی، موجب گمراهی برنامه‌ریزان خواهدشد. هم­چنین کشش انتشار آلودگی 31142/0 برآورد شده است. نتیجه­گیری: بر این اساس قیمت سایه‌ای انتشار آلودگی برای اقتصاد ایران بطور متوسط حدود 03/1 میلیون ریال در هر تن برآورد گردید.